Albert Einstein sinh ngày 14/3/1879 tại Ulm, Württemberg, Cộng hòa Liên bang Đức. Sáu tuần sau đó gia đình của ông chuyển đến Munich, nơi mà sau đó ông bắt đầu đi học tại Luitpold Gymnasium. Về sau họ di chuyển sang nước Ý và Albert tiếp tục học tập tại Aarau, Thụy Sĩ. Đến năm 1896, ông vào học tại trường Đại học Bách khoa Liên bang Thụy Sĩ ở Zurich để trở thành một giáo viên vật lý và toán học. Năm 1901, là năm ông nhận bằng tốt nghiệp, ông được nhập quốc tịch Thụy Sĩ và, khi mà ông không thể tìm được một vị trí giảng dạy, ông đã chấp nhận làm trợ lý kỹ thuật tại Văn phòng Sáng chế Thụy Sĩ. Năm 1905, ông nhận bằng tiến sĩ.

Trong quá trình làm việc tại Văn phòng Sáng chế, và trong khoảng thời gian khó khăn của mình, ông đã cho ra đời nhiều tác phẩm đáng chú ý, và vào năm 1908, ông được bổ nhiệm chức danh Privatdozent (P.D.) tại Bern. Năm 1909, ông trở thành Giáo sư đặc biệt tại Zurich, năm 1911 là Giáo sư vật lý lý thuyết tại Prague. Năm 1914, ông được bổ nhiệm chức danh Giám đốc của Viện Vật lý Kaiser Wilhelm và là Giáo sư của trường Đại học Berlin. Ông trở thành công dân Đức năm 1914 và tiếp tục sống ở Berlin cho đến 1933 khi ông từ bỏ quốc tịch bởi các lý do chính trị và di cư sang Mỹ để đảm nhiệm vị trí Giáo sư Vật lý lý thuyết tại Princeton. Ông trở thành công dân của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ năm 1940 và nghỉ hưu năm 1945.

Sau Thế chiến II, Einstein là một nhân vật tiên phong trong Phong trào Chính quyền Thế giới, ông được mời làm chủ tịch của nhà nước Israel nhưng ông từ chối, và ông đã cộng tác với Tiến sĩ Chaim Weizmann để thành lập trường Đại học Hebrew ở Jerusalem.

Einstein luôn xuất hiện như là một người có cái nhìn rõ ràng về các vấn đề của vật lý và sự quyết tâm để giải quyết chúng. Ông có một chiến lược của riêng mình và có thể nhìn thấy trước các giai đoạn chính trên con đường đến với mục tiêu của mình. Ông coi những thành tựu lớn của ông chỉ như là bàn đạp cho bước phát triển tiếp theo.

Tại thời điểm bắt đầu công việc khoa học của mình, Eistein nhận ra những bất cập của cơ học Newtonian và thuyết tương đối đặc biệt của ông bắt nguồn từ một nỗ lực để dung hòa các định luật cơ học với các định luật của trường điện từ. Ông đã xử lý các vấn đề của cơ học thống kê cổ điển và các vấn đề trong đó được sát nhập vào với lý thuyết lượng tử: Điều này đã dẫn đến một sự giải thích cho chuyển động phân tử Brownian. Ông đã thu thập các tính chất nhiệt của ánh sáng với một mật độ bức xạ thấp và các quan sát của ông đã đặt nền tảng cho lý thuyết photon của ánh sáng.

Những ngày đầu ở Berlin, Einstein mặc nhiên công nhận việc giải thích chính xác của thuyết tương đối đặc biệt cũng phải viện dẫn một lý thuyết của hấp dẫn và năm 1916, ông công bố bài báo về thuyết tương đối tổng quát. Trong thời gian này ông cũng đóng góp cho các vấn đề của lý thuyết bức xạ và cơ học thống kê.

Những năm 1920, Einstein bắt tay vào việc xây dựng lý thuyết trường thống nhất, mặc dù ông tiếp tục làm công việc giải thích xác suất của thuyết lượng tử, và ông vẫn kiên trì với công việc này ở Mỹ. Ông đã đóng góp cho cơ học thống kê bằng sự phát triển thuyết lượng tử của một chất khí đơn nguyên tử và ông cũng đã hoàn thành công việc có giá trị trong việc kết nối với xác suất chuyển đổi nguyên tử và vũ trụ học tương đối tính.

Sau khi nghỉ hưu, ông tiếp tục công việc hướng tới sự thống nhất của các khái niệm cơ bản của vật lý, dùng cách tiếp cận ngược, hình học hóa, so với đa số các nhà vật lý.

Các nghiên cứu của Eisstein được đánh giá là các công trình quan trọng bao gồm: Thuyết tương đối đặc biệt (1905), Tương đối (bản dịch tiếng Anh, 1920 và 1950), thuyết tương đối tổng quát (1916), Nghiên cứu lý thuyết của Chuyển động Brownian (1926), và Sự tiến hóa của Vật lý (1938).

Albert Einstein nhận được bằng tiến sĩ danh dự về khoa học, y học, và triết học từ nhiều trường đại học ở Châu Âu và Mỹ. Trong những năm 1920, ông giảng dạy ở Châu Âu, Mỹ và Viễn Đông, và ông được trao các giải thưởng và là thành viên của tất cả các viện hàn lâm khoa học hàng đầu trên toàn thế giới. Ông nhận được nhiều giải thưởng ghi nhận cho các nghiên cứu của mình, gồm Huân chương Copley của Hiện hội Hoàng gia London năm 1925, và Huân chương Franklin của Viện Franklin năm 1935.

Về hôn nhân, ông cưới Mileva Maric năm 1903 và họ có một con gái và hai con trai; hôn nhân của họ đổ vỡ năm 1919 và trong cùng năm, ông cưới người em họ, Elsa Löwenthal. Elsa Löwenthal mất năm 1936. Còn Albert Einstein, ông mất ngày 18/4/1955 tại Princeton, New Jersey.

Năm 1921, Albert Einstein được trao giải Nobel vật lý cho sự cống hiến của ông đối với vật lý lý thuyết, đặc biệt là khám phá của ông về hiệu ứng quang điện, một bước đệm đánh dấu sự tiến hóa của lý thuyết lượng tử.

Nguồn: Nobel Lectures, Physics 1901-1921, Elsevier Publishing Company, Amsterdam, 1967