Ngày 08/10/2014 sắp tới chúng ta đang chuẩn bị đón lần Nguyệt thực thứ 2 trong chuỗi 4 nguyệt thực toàn phần liên tiếp diễn ra cách nhau mỗi nửa năm. Lần nguyệt thực toàn phần thứ 3 sẽ diễn ra vào ngày 04/04/2015 và lần 4 là 28/09/2015.
Bản đồ thể hiện khu vực và thời điểm xuất hiện nguyệt thực ngày 08/10/2014. Ảnh: S&T.
Diễn biến của nguyệt thực toàn phần
Tính theo giờ Việt Nam, nguyệt thực bắt đầu lúc 15:17 khi mà Mặt Trăng bắt đầu đi vào vùng nửa tối và giảm độ sáng. Đến 16:18, Mặt Trăng đi vào vùng tối và bắt đầu bị che khuất. Mặt Trăng bị che khuất hoàn toàn lúc 17:27 và thời gian bị che khuất này kéo dài đến 55 phút. Cực đại của nguyệt thực diễn ra lúc 17:55 và nguyệt thực chính thức kết thúc lúc 20:32.
Diễn biến chính của nguyệt thực toàn phần ngày 08/10/2014. Nguồn: timeanddate.com
Tại Việt Nam, người quan sát sẽ không chiêm ngưỡng được giai đoạn đầu của nguyệt thực toàn phần bởi vì lúc đấy Mặt Trăng vẫn chưa mọc. Tại thời điểm Mặt Trăng mọc lên tại đường chân trời (17:34) thì nguyệt thực đang trong giai đoạn che khuất hoàn toàn. Nếu may mắn ở vị trí thuận lợi và không bị ô nhiễm ánh sáng, người quan sát sẽ nhìn thấy hiện tượng Mặt Trăng màu đỏ trên nền trời tối đen và có nhiều sao. Mặt Trăng chỉ bắt đầu xuất hiện dạng lưỡi liềm khi giai đoạn che khuất hoàn toàn kết thúc lúc 18:22.
Các giai đoạn của nguyệt thực toàn phần ngày 08/10/2014. Ảnh: S&T.
Làm thế nào để chụp ảnh nguyệt thực toàn phần?
Với kỳ vọng Mặt Trăng sẽ xuất hiện màu đỏ tối trên bầu trời, đừng bỏ qua khả năng ghi lại sự kiện bầu trời thú vị này bằng máy ảnh hoặc máy quay phim. Chụp ảnh một nguyệt thực toàn phần là không khó, nhưng nó cần một số chuẩn bị nho nhỏ.
Quan trọng nhất, bạn sẽ cần một kính thiên văn hoặc một ống tele để phóng đại ảnh Mặt Trăng đến kích thước thuận lợi. Tiêu cự nhỏ nhất để có một bức ảnh tốt là khoảng 300mm. Bạn cũng sẽ cần một tripod để giữ máy ảnh đứng vững, hoặc bạn có thể gắn máy ảnh vào kính thiên văn có bám nhật động.
Bởi vì màu sắc và độ sáng của Mặt Trăng trong giai đoạn bị che khuất là khác so với mỗi giai đoạn của nguyệt thực - và thậm chí là khác nhau trong giai đoạn bị che khuất - nên lời khuyên tốt nhất để chụp ảnh nguyệt thực là hãy chụp thật nhiều bức ảnh tại nhiều thời gian phơi sáng khác nhau. Có thể bắt đầu từ thời gian phơi 1/2 giây hoặc lâu hơi trong quá trình Mặt Trăng bị che khuất hoàn toàn, và phải chắc chắn là máy ảnh của bạn có khả năng chụp phơi sáng, tốt nhất là ở chế độ "bằng tay" (manual). Sử dụng điều khiển từ xa (remote control) hoặc chức năng hẹn giờ để giảm thiểu độ rung trong quá trình phơi sáng.
Ảnh chụp nguyệt thực toàn phần ngày 14-15/04/2014 của nhiếp ảnh gia Alberto Levy. Credit: S&T.
Ảnh chụp nguyệt thực toàn phần ngày 14-15/04/2014 bởi nhiếp ảnh gia Joel D. Tonyan. Credit: S&T.
Sự xuất hiện của Sao Thiên Vương!
Như một sự trùng hợp, Sao Thiên Vương (Uranus), hành tinh chỉ vừa mới đi qua vị trí xung đối trước đó 1 ngày và tất nhiên, nó đang ở vị trí quan sát thuận lợi nhất với độ sáng biểu kiến là 5.7. Sao Thiên Vương sẽ nằm cách Mặt Trăng khoảng 1 độ vào thời điểm nguyệt thực toàn phần. Hãy thử tìm hành tinh này thông qua một cặp ống nhòm theo vị trí mô phỏng tại bản đồ ở hình bên phải.
Vị trí thực tế của Mặt Trăng nguyệt thực toàn phần ở trên nền trời đầy sao thuộc chòm Song Ngư (Pisces). Bạn sẽ dễ dàng nhìn thấy các ngôi sao có độ sáng biểu kiến 4.5 là Epsilon (ε) và Delta (δ) Piscium ở phía Bắc của Mặt Trăng. Từ đó bạn sẽ nhận ra Sao Thiên Vương bởi hình dạng một tam giác mà hành tinh này kết hợp với hai ngôi sao nói trên tạo thành.
Bạn có thể nhìn thấy màu sắc xanh - xanh lục đặc trưng của Sao Thiên Vương? Sự tương phản màu sắc với màu đỏ - cam sống động của Mặt Trăng nguyệt thực toàn phần sẽ giúp cho màu sắc của hành tinh này thể hiện rõ ràng hơn. Với một chiếc kính thiên văn, Sao Thiên Vương là một đĩa tí hon với chiều rộng 3.7 arcsec. Hành tinh này cách chúng ta 2.6 giờ ánh sáng, so với khoảng cách 1.2 giây ánh sáng của Mặt Trăng.
Hien PHAN (theo S&T)
