16h00 ngày 18/02/1930, nhà thiên văn học Hoa Kỳ Clyde Tombaugh đã phát hiện ra Sao Diêm Vương [1], kết thúc cuộc săn tìm “hành tinh X” nằm ngoài Sao Hải Vương trong giai đoạn cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20. « Hành tinh X » đã được đặt tên là Pluto theo đề nghị của Venetia Burney, lúc đó là một nữ sinh 11 tuổi, người Anh. Năm 2006, IAU đã xếp Sao Diêm Vương vào lớp « hành tinh lùn » (Dwarf Planet)
23 tuổi, Tombaugh được nhận vào làm việc tại đài thiên văn Lowell, Arizona, Hoa Kỳ năm 1929. Tại đây, ông được giao nhiệm vụ tìm kiếm “hành tinh X” dựa trên những tính toán của Percival Lowell (13/03/1855 - 12/11/1916) bằng chiếc kính thiên văn 13 inch có khả năng chụp ảnh.
Sao Diêm Vương (màu nâu) và Charon (màu xám) (hình minh họa)
 |
| Ảnh: Chiếc kính thiên văn đã phát hiện ra Sao Diêm Vương |
“Cách tiến hành của Tombaugh là chụp hai bức ảnh của cùng một vùng nhỏ bé trên trời vào hai ngày khác nhau. Mỗi bức có chứa từ 50 nghìn tới 400 nghìn ngôi sao. Không kể tất cả những ngôi sao đó, hai bức ảnh của cùng một vùng trời phải hệt như nhau, nếu chỉ bao gồm các ngôi sao. Hai bức ảnh được chiếu lần lượt lên một màn ảnh, và khi làm xong việc đó, không một ngôi sao nào chuyển động. Nó giống như một bức ảnh mà thôi. Tuy nhiên, nếu một trong “các ngôi sao” là một hành tinh, nó sẽ phải chuyển động đối với cái nền của các ngôi sao trong thời khoảng giữa hai lần chụp ảnh. Nó sẽ có một vị trí khác nhau trên hai bức ảnh, và khi những bức ảnh được chiếu luân phiên nhau, thiên thể đó chuyển động thành một ánh lung linh nhanh, gây nên chú ý.
Sau gần một năm so sánh kiên trì các bức ảnh chụp, ngày 18 tháng hai, năm 1930, Tombaugh tìm thấy một ngôi sao lung linh. Chuyển động của thiên thể này chậm đối với các ngôi sao nên Tombaugh chắc chắn là nó phải ở xa hơn Sao Hải Vương. Hành tinh mới được quan sát cẩn thận trong một tháng và rồi việc khám phá được công bố. Ngày công bố là ngày 13 tháng 3, năm 1930, ngày kỷ niệm sinh nhật của Percival Lowell.”[2]
Ảnh: Hai bức ảnh chụp trong các ngày 23/01/1930 và 29/01/1930 giúp phát hiện ra Sao Diêm Vương trong vùng trời cạnh sao Delta Geminorum
+ Ngày mất nhà thiên văn Hoa Kỳ Henry Norris Russell (25/10/1877 - 18/02/1957), ông rất nổi tiếng trong lĩnh vực nghiên cứu hằng tinh, là đồng tác giả của biểu đồ Hertzsprung-Russell biểu diễn mối liên hệ giữa độ trưng và kiểu phổ của các ngôi sao. [1]
Tài liệu tham khảo:
[1]Today in Science History, 1999 - 2007. February 18 - Births, Deaths, Events, http://www.todayinsci.com/2/2_18.htm
[2] Isaac Asimov, 1966. Hệ Mặt Trời, trang 163, người dịch Đắc Lê, NXB Khoa Học và Kỹ Thuật, 1980
Hero_Zeratul
ttvnol.com
