Halloween và thiên văn học

Banner được lưu thành công.: Chuyên mục: Khám phá; By Little Pine; 29.Oct

VLTV Admin Team

Nhung Nguyễn là thành viên của VLTV Admin Team và CLB VLTV VN. Nhung nhận bằng thạc sĩ chuyên ngành Vũ trụ và Ứng dụng tại trường Đại học Khoa học và Công nghệ Hà Nội sau chuyến thực tập tốt nghiệp tại Đài thiên văn Vô tuyến Nançay (Đài thiên văn Paris, Cộng hòa Pháp).

Đọc tiếp

Halloween và thiên văn học

Ảnh: Halloween 2020 và ngày Trăng Tròn. Stojan Stojanovski

Halloween là một trong ngày thập tứ

Halloween là một cụm từ viết tắt của All Hallows’ Eve - Đêm trước ngày các thánh. Chính xác, đó là hậu duệ của Samhain, một lễ hội thiêng liêng của người Celt và Druid cổ đại ở Quần đảo Anh và cũng là một trong thập tứ - cross-quarter day. Thập tứ là bốn ngày rơi vào gần giữa Phân Điểm - khi Mặt Trời lặn vào hướng chính tây và Chí Điểm. Halloween rơi vào ngày 31 tháng 10- gần như giữa Thu Phân và Đông Chí.

Ảnh: 8 mùa chính theo thiên văn cổ (NASA)

Nói cách khác, trong thiên văn học truyền thống, có tám mùa chính được chia ra trong một năm, trong đó có cả Xuân Phân, Thu Phân, Hạ Chí và Đông Chí và 4 ngày thập tứ xen kẽ.

Ở hiện tại, bốn ngày này thường được gọi là Groundhog Day - ngày 2 tháng 2, May day - ngày 1 tháng 5, Lammas - ngày 1 tháng 8 và cuối cùng là 31 tháng 10 được coi là thời điểm tối tăm nhất trong năm.

Ảnh: Victor C. Rogue in Sedona, Arizona, những quả bí đỏ được chạm khắc với hình thù của những ngôi sao, Mặt trăng, MẶt Trời và Sao chổi Neowise .

Thời điểm tối nhất trong năm

Ở Bắc Bán Cầu, Halloween rơi vào thời điểm tối nhất trong tứ quý, có nghĩa là thời gian ban ngày sẽ ngắn hơn ban đêm. Người xưa cho rằng các linh hồn người chết sẽ đi lang thang từ lúc hoàng hôn cho tới nửa đêm vào ngày này, sau nửa đêm - sang ngày 1 tháng 11 là ngày Lễ Các Thánh của người Công Giáo - các hồn ma sẽ ngủ yên trở lại.

Sự liên kết với chòm sao Thất Nữ

Người ta tin rằng nguồn gốc của ngày Halloween- Samhain diễn ra vào đêm mà cụ sao Thất Nữ Pleiades đạt cực đỉnh vào lúc nửa đêm. Nói cách khác, Thất Nữ đi lên cao nhất trên bầu trời vào lúc nửa đêm trùng với ngày diễn ra lễ hội Samhain. Ngày nay thì ngày mà Thất Nữ đạt cực đỉnh vào đúng nửa đêm rơi vào ngày 21 tháng 11 và Halloween thì lại đặt cố định vào ngày 31 tháng 10.

Giả sử có mối liên hệ giữa Samhain và đêm lên cao nhất vào đúng nửa đêm của Pleiades thì hai sự kiện này xảy ra trùng nhau vào cùng ngày vào thế kỷ thứ 11 (1001-1100) và thế kỷ thứ 12 (1101-1200). Nó đã là vài thế kỷ trước khi lịch Gregorian (lịch hiện tại) được giới thiệu rồi.

Vào thời điểm đó, lịch Julian vẫn đang được sử dụng thì ngày thập tứ và ngày Thất Nữ lên cao nhất lại thần kỳ rơi trùng vào khoảng ngày 31 tháng 10. Nhưng vào thời điểm đó thì lịch Julian bị chậm khoảng 1 tuần so với các mùa, nếu như lịch Gregorian được sử dụng vào thời điểm đó thì ngày lễ thập tứ sẽ rơi vào 7 tháng 11.

Hiện nay Halloween cố định vào ngày 30 thang 10, trong khi đó, ngày thập tứ chính xác phải rơi vào ngày 7 tháng 11 và ngày Thất Nữ lên cao nhất lại rơi vào ngày 21 tháng 11.