Tuy nhiên Trăng Xanh lại không hề có màu xanh như chúng ta nghĩ. Màu xanh trong hình thực chất tới từ tấm lọc xanh của máy ảnh hay một số phần mền như Photoshop.
Lần gần đây nhất chúng ta bắt gặp cụm từ này xuất hiện vào 31 tháng 3 năm 2018, và lần tiếp sẽ rơi vào ngày 31 tháng 10 năm 2020 trùng vào dịp Halloween, kì Trăng tròn thứ nhất sẽ rơi vào ngày 1-2 tháng 10 năm 2020 hay Trung Thu.
Cũng có một vài định nghĩa khác cho cụm từ Trăng Xanh, nó cũng có thể là lần Trăng tròn thứ 3 trong số 4 lần trăng tròn trong một mùa, trong đó mỗi mùa lại được tách theo các Phân điểm và Chí điểm ( Xuân phân, Thu phân, Hạ chí, Đông chí). Và lần Trăng xanh theo mùa này tiếp theo sẽ rơi vào ngày 22 tháng 8 năm 2021.
Những năm gần đây, người ta đã dùng từ Trăng Xanh cho cả hai kỳ Trăng tròn nói trên, đó là lần Trăng tròn thứ hai trong một tháng dương lịch và lần Trăng tròn thứ 3 trong 4 lần trăng tròn trong một mùa.
Tuy nhiên, một ngày nào đó, bạn đang ngắm nghía Mặt Trăng thì nhận ra nó đang thực sự có màu xanh cũng đừng vội lầm nhé, Trăng có màu xanh khá hiếm và cũng không nhất thiết xuất hiện vào lúc Trăng tròn, nó xảy ra khi bầu khí quyển của Trái Đất chứ các hạt bụi có kích thước nhất định (khơn 900 nano mét một chút). Các hạt có kích thước này thường hiệu quả trong việc tán xạ ánh sáng đỏ, khi những hạt này có trong không khí, và ánh sáng được phản chiếu từ Mặt Trời thông qua Mặt Trăng tới khí quyển, lúc này Mặt Trăng có thể xuất diện với màu xanh lam.
Trước tiên, hãy nói về Trăng Xanh theo mùa.
Đây là một định nghĩa khá lâu đời bắt nguồn từ kiến thức quan sát cũ. Tất nhiên, trong một năm có 12 tháng, và mỗi tháng âm lịch lại có độ dài ngắn dựa trên quỹ đạo của Mặt Trăng quanh Trái Đất. Mùa mà chúng ta gọi là Xuân Hạ Thu Đông thường kéo dài mỗi mùa khoảng 3 tháng và thường có 3 lần Trăng tròn.
Nếu mùa nào đó có tới 4 lần Trăng tròn thì lần trăng tròn thứ 3 sẽ được gọi là Trăng Xanh, theo old Maine Farmer’s Almanac - Niên Giám Nông Dân. Theo định nghĩa này thì Trăng Xanh đã rơi vào 21 tháng 11 năm 2010, 20-21 tháng 8 năm 2013 và cả 21 tháng 5 năm 2016, lần tới Trăng Xanh theo mùa sẽ rơi vào 22 tháng 8 năm 2021.
Trăng Xanh qua tấm lọc tháng 8 năm 2012. Ảnh Priya Kumar
Hiện tại, phần lớn chúng ta đều biết rằng các lần Trăng Xanh được định nghĩa là lần Trăng trong thứ hai trong một tháng dương lịch, vì vậy Trăng Xanh chỉ xuất hiện khi lần Trăng tròn đầu tiên rơi vào các ngày đầu tháng dương lịch, như năm nay, Rằm tháng tám rơi vào ngày đầu tiên của tháng 10. Cứ sau 2 đến 3 năm thì nó lại diễn ra nen hiện tượng này cũng không hiếm lắm.
Rất hiếm khi Trăng Xanh theo mùa và Trăng Xanh theo tháng xuất hiện trong cùng một năm. Để xảy ra điều này, bạn cần 13 lần Trăng tròn trong hai lần Đông chí liên tiếp cho Trăng Xanh theo mùa và cũng 13 tháng trăng tròn trong một năm cho Trăng Xanh theo tháng. Sự kiện này sẽ xuất hiện vào năm 2048 khi Trăng Xanh theo tháng rơi nào ngày 31 tháng 1 và Trăng xanh theo mùa rơi vào 23 tháng 8.
Và rồi 19 năm sau đó, năm 2067, chúng ta có Trăng xanh theo mùa vào 30 tháng 5, và Trăng Xanh theo tháng vào 20 tháng 11. Nhưng trong trường hợp này, có 13 lần Trăng tròn trong hai kỳ Đông chí liên tiếp nhưng lại chỉ có 12 lần Trăng tròn trong một năm dương lịch, điều này xảy ra bởi Trăng tròn k xuất hiện trong tháng 2 dương lịch vào năm 2067.
Ý tưởng về Trăng Xanh là lần trăng tròn thứ hai trong một tháng dương lịch bắt nguồn từ tháng 3 năm 1946 trên tạp chí Bầu Trời và Kính Thiên Văn - Sky and Telescope bài viết có tiêu đề ‘Once in a Blue Moon’ của tác giả James Hugh Pruett.Pruett đã đề cập tới Maine Farmer’s Almanac- Niên Giám Nông Dân từ năm 1937, nhưng ông đac vô tình đơn giản hóa định nghĩa, ông viết: “ Bảy lần trong số 19 năm và vẫn tiếp tục, 13 lần Trăng tròn trong năm nay, Có 11 tháng có một lần Trăng tròn và tháng còn lại thì có tới hai. Và lần Trăng tròn thứ hai được gọi là Trăng Xanh ( Blue Moon).” Lưu ý: Blue Moon cũng có thể được hiểu là hiếm, rất hiếm khi.
Vào cuối những năm 1970, Deborah Byrd của EarthSky dã tình cờ tìm thấy một bản sao của ấn phẩm Bầu Trời và Kính Thiên Văn cũ năm xuất bản năm 1946 trong ngăn xếp của thư viện Peridier tại khoa Thiên văn của đại học Texas. Sau đó, cô bắt đầu sử dụng thuật ngữ Trăng Xanh để mô tả pha trăng tròn thứ hai trong một tháng dương lịch trên loạt đài phát thanh Star Date do cô biên tập và sản xuất. Sau này, định nghĩa về Trăng Xanh cũng được phổ biến trong một cuốn sách cho trẻ em của Margot McLoon-Basta và Alice Siegel có tên “Kids 'World Almanac of Records and Facts” được xuất bản tại New York bởi nhà xuất bản World Almanac năm 1985.
Ngày nay, định nghĩa này trở thành một phần của văn hóa dân gian hiện đại, theo nhà văn học dân gian Philip Hiscock trong tác phẩm “Once in a Blue Moon”: ‘Đây không phải văn hóa cổ, mà chính là văn hóa thực sự’
Cuối cùng, Trăng Xanh chúng ta biết thực chất không phải Mặt Trăng chuyển sang màu xanh lam mà nó chỉ là tên gọi cho hai lần Trăng tròn như đã giải thích bên trên
THAM KHẢO
1. EarthSky: When is the next Blue Moon?
