Những nữ hoàng ngự trị bầu trời mùa Đông
Ngôi sao sáng Capella trong chòm sao Ngự Phu Auriga là ứng cử viên số 1 cho bầu trời đêm những đêm đầu Đông. Capella là một ngôi sao sáng với cấp độ biểu kiến 0.24. Nó nằm thấp trên bầu trời ở hướng Đông Bắc khi nhìn từ Bắc Bán Cầu. Capella đôi khi được biết với cái tên Ngôi sao Dê và nhóm sao nhỏ được gọi là “Những đứa trẻ”
Ảnh: The Kids và ngôi sao Capella. Credit Nhung Nguyen VLTV
Vào những ngày cuối Thu đầu Đông bạn có bao giờ ngước nhìn những ngôi sao sáng nhất trên bầu trời và tự hỏi - ngôi sao lấp lánh với màu đỏ và xanh kia là gì?
Trên thực tế, có ba ngôi sao sáng sẽ làm bạn chú ý trong những tháng tới, bạn sẽ bị chú ý bởi màu sắc của những ngôi sao này, chúng là: Capella của chòm sao Ngự Phu (Auriga), Arcturus của chòm sao Mục Phu (Bootes) và Thiên Lang - Sirius của chòm Đại Khuyển (Canis Major). Capella sáng, với độ sáng biểu kiến là 0.24 là ngôi sao sáng thứ 6 trên bầu trời đêm, nằm thấp ở hướng Đông Bắc vào chiều tối. Hãy đi ra ngoài và nhìn về hướng Đông Bắc, một ngôi sao sáng lấp láp, đó chính là Capella
Nếu bạn có cơ hội du hành tới ngôi sao này, bạn sẽ nhận ra rằng có tới hai ngôi sao và chúng có cùng nhiệt độ bề mặt với Mặt trời của chúng ta nhưng chúng lại lớn và sáng hơn rất nhiều.
Tại sao những ngôi sao lại thay đổi màu lấp lánh.
Thực tế là mọi ngôi sao trên bầu trời đều có cùng một cách thức lấp lánh như Capella, ánh sáng từ mọi vì sao chiếu tới bầu khí quyển của Trái Đất trước khi tới được mắt của chúng ta. Nhưng không phải ngôi sao nào cũng sáng như Capella ở thời điểm này, bởi hiện tại vị trí của nó đang ở phía thấp trên bầu trời, khi bạn quan sát một vật thể thấp dưới đường chân trời,thì bạn đang nhìn thấy “nhiều khí quyển” hơn khi nhìn vật thể đó nhưng ở trên đỉnh đầu, khí quyền phân tán hay ‘khúc xạ’ ánh sáng từ các ngôi sao như một thấy kính phân tách ánh sáng Mặt Trời vậy. Đó là lý do vì sao Capella lấp lánh với màu xanh lá, đỏ, và nó thì không phải là máu sắc vốn có tới từ ngôi sao.
Bây giờ là một ngôi sao đặc biệt khác...
Arcturus là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Mục Phu, nó là một ngôi sao có màu cam và ở hướng Tây Bắc vào chiều tối những ngày này. Bạn có thể tìm thấy Arcturus nếu như bạn đã quá quen thuộc với nhóm sao Bắc Đẩu - Big Dipper ngay gần đó.
Ảnh: Cách tìm ra Arcturus thông qua tay cầm của Bắc Đẩu. Credit Nhung Nguyen VLTV
Arcturus có độ sáng tương đối như Capella nhưng có sự khác biệt ở đây là Capella thì đang mọc lên và bạn có thể thấy nó suốt đêm, còn Arcturus thì lặn xuống và bị ảnh hưởng với ánh sáng Hoàng Hôn.
Và ứng cử viên thứ ba chính là Thiên Lang, ngôi sao nổi tiếng nhất về độ sáng trên bầu trời.
Sirius hay Thiên Lang là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Đại Khuyển và cũng là ngôi sao sáng nhất trên bầu trời đêm, ngôi sao này cũng nổi tiếng vì độ thay đổi màu sắc khi lấp lánh. Hiện tại thì Thiên Lang đang ở phía Bắc trước Bình Minh.
Ảnh: Tìm kiếm Thiên Lang thông quan chòm sao nổi tiếng Lạp Hộ. Credit Nhung Nguyen VLTV
Tất cả mọi ngôi sao đều lấp lánh với nhiều màu sắc bởi ánh sáng được cấu thành từ tất cả màu sắc cầu vồng, và cuộc du hành qua bầu khí quyển của chúng ta khiến ánh sáng của nó tách thành nhiều màu sắc, nhưng chẳng hẳn bạn sẽ không để ý màu sắc của chúng đâu, vì đơn giản là chúng không sáng được bằng Sirius hay Arcturus và Capella
Tham khảo:
- Earthsky.org: https://earthsky.org/astronomy-essentials/flashing-star-autumn-capella-arcturus-sirius/
