Đôi khi chỉ cần một tách trà, đôi ba câu hát, và một bầu trời đêm, ta có thể đắm chìm trong màn sao trời mà theo tôi là đẹp hơn bất cứ điều gì trong đời. Và đã bao giờ bạn tự hỏi “Liệu ta có thể làm bạn với bầu trời không?” chưa? Bạn không cần phải theo tất cả các bước dưới đây, nhưng nếu bạn đang băn khoăn không biết bắt đầu từ đâu, thì hãy để tôi giúp bạn nhé!
Quan sát Mặt Trăng bạn đồng hành của Trái Đất có thể dễ dàng quan sát được ngay khi bạn ở trong thành phố, nông thôn, và trên những cánh đồng rộng lớn. Mặt Trăng kết nối bạn với tất cả mọi người trên hành tinh, bởi chúng ta đều cùng thấy các pha của Mặt Trăng. Nếu bạn chịu khó quan sát mặt Trăng qua các ngày, liệu bạn sẽ nhận ra nó đang dần tròn đầy hoặc là mỏng đi? Và vị trí của Mặt Trăng có thay đổi so với những ngôi sao hay hành tinh khác trên bầu trời? Đây có lẽ là thiên thể dễ quan sát nhất trên bầu trời,bạn hãy thử ngắm nhìn Mặt Trăng nhiều hơn nhé!
Quan sát vị trí của Mặt Trời. Nhưng tuyệt đối đừng nhìn thẳng vào Mặt Trời nhé! Thời điểm an toàn nhất để ngắm Mặt Trời đó là lúc nó ở dưới đường chân trời - khi bình minh hoặc hoàng hôn. Liệu Mặt Trời có thay đổi vị trí mọc và lặn qua các mùa hay không? Việc quan sát đường di chuyển của Mặt Trời giúp bạn xác định được gần như chính xác hướng Đông và Tây và điều này sẽ có ích cho những quan sát tiếp theo.
Bạn chưa có kính thiên văn? Bạn có thể thử ống nhòm nếu có, hướng nó về phía Mặt Trăng và các thiên thể sáng trên bầu trời đêm, bạn sẽ có thể thấy một số điều thú vị mà trước đây chưa từng thấy. Hãy hướng cặp ống nhòm của bạn tới một số ngôi sao ví dụ như ngôi thứ hai từ cuối tay cầm của chòm sao Bắc Đẩu và sẽ nhận ra chúng là hai ngôi sao tách biệt.
Sử dụng bản đồ sao. Internet tuy thật là tuyệt, nhưng có lẽ bạn sẽ không muốn sử dụng thiết bị di động trong khi quan sát bầu trời đêm. Chính vì vậy một bản đồ sao cứng sẽ giúp bạn có trải nghiệm tốt hơn nhiều. Các bản đồ sao hướng đến những người mới bắt đầu việc quan sát, hoặc ít nhất, hay làm quen với bầu trời qua một số ứng dụng như Stellarium.
Bản đồ sao bán cầu Bắc
Kết nối các ngôi sao với nhau. Đấy là cách mà hầu hết những người quan sát bầu trời xác định các chòm sao. Họ xác định một chòm sao cơ bản, và sau đó họ lại nhận ra một vài chòm sao khác quanh đó. Bạn cũng có thể tưởng tượng các chòm sao bằng ý riêng của mình, điều này cũng giống như các mà tổ tiên của chúng ta đã nhận ra khi ngồi quanh đống lửa, ngước mắt nhìn bầu trời, và rồi một vài câu chuyện của họ cuối cùng được truyền lại cho chúng ta. Bây giờ, hãy tạo ra những câu chuyện của riêng bạn!
Địa điểm lí tưởng. Hãy tìm một nơi có bầu trời tối và quang đãng, rời xa ánh đèn đô thị hoặc ít nhất là một nơi không quá sáng. Hoặc nếu may mắn, hãy theo chân các câu lạc bộ thiên văn gần khu vực bạn đang sống,ở đó, các thành viên có kinh nghiệm cũng sẽ trở thành một người hướng dẫn tuyệt vời cho bạn.
Kết nối với những người có cùng đam mê quan sát. Như đã nói, hãy để mắt tới những câu lạc bộ thiên văn quanh bạn, ở trường học,.. đó sẽ là nơi lí tưởng cho bạn giao lưu và học hỏi.
Buổi offline đầu tiên của VLTV tại Hà Nội
Đừng vội mua kính thiên văn Trước khi quyết định mua kính thiên văn, bạn hãy dừng lại một chút rồi tự hỏi bản thân một vài câu hỏi sau đây nhé! Bạn đã có kinh nghiệm quan sát bầu trời chưa? Bạn đã có thể tự nhận ra một vài chòm sao chính hay thậm chí một hay hai hành tinh chưa? Thời điểm mua kính thiên văn phù hợp nhất là khi bạn đã cho bản thân đủ thời gian để làm quen với bầu trời. Hiện nay có một số kính thiên văn không đòi hỏi bạn phải thuộc vị trí của các chòm sao trên bầu trời, nhưng những chiếc kính như vậy không hề rẻ chút nào. Trước đó, nếu bạn vẫn muốn gia tăng năng suất quang học, hãy mua cho mình một chiếc ống nhòm. đôi khi từ một khoản tiền, bạn sẽ sắm cho mình được một chiếc ống nhòm khá ổn, nhưng đổi lại với một chiếc kình thiên văn thì lại không.
Kính thiên văn trong một buổi quan sát của VLTV
Hãy ngước lên nhiều hơn. Tổ tiên của chúng ta chắc hẳn đã có những kỉ niệm thật đẹp với bầu trời. Họ bận rộn với công việc ở cả ngày, và chỉ vừa mới tiến hóa làm người đứng thẳng. Vào ban đêm, khi không có ánh sáng của Mặt Trời, họ gần như chẳng thể làm việc, và họ ngồi bên nhau, quây quần quanh đống lửa, và ngước nhìn lên bầu trời. Không có TV hay internet, bầu trời trở thành nguồn giải trí quý giá bên họ mỗi đêm cho tới khi chìm vào giấc ngủ. Vì vậy, chúng ta cũng hãy ngước lên, để thấy các vì sao bất cứ khi nào bạn có thể. Thật tuyệt vời khi chúng ta lại được cảm nhận điều mà tổ tiên chúng ta đã thấy hàng triệu năm qua.
Chung thủy với bầu trời Một trong những điều tuyệt vời khi trở thành một người quan sát thiên văn là bạn có một người bạn suốt đời, một người hàng xóm ngay bên cạnh cho dù bạn sống ở bất cứ đâu. Và giống như một người tri kỉ, bầu trời “theo đuổi” chúng ta theo những cách nhẹ nhàng và tinh tế từ năm này sang năm khác. Vì vậy, để trở thành một người quan sát bầu trời, hãy thật kiên nhẫn vì chúng ta không thể tìm hiểu được hết mọi thứ về bạn mình cùng một lúc được. Quan sát bầu trời nhiều hơn và thường xuyên hơn sẽ giúp bạn sẽ tạo ra một sợi dây liên kết bền chặt và lâu dài với thiên nhiên đó.
Hiệu đính: Lê Duy Ngọc
